1936/1937-ko Asturiar Arkitektura Militarra Berreskuratzeko Elkartea, A.R.A.M.A 36/37, Gerra Zibilean Asturias-en geraturiko ondarearen mantentze lana egiteko sortu zuen 2006-an, inguruko persona multzo batek. Bereziki garaiko militar arkitektura ondarearen mantentze lanetarako. Artemio Mortera, Ramon Duarte, J. Enrique Menendez eta Alberto Flores-ek sortu zuten elkartea ondorengo hastapenekin:

• Asturias-eko ondare militarrak analizatu, ikertu,arakatu eta mantentzea. Mantentze lanetarako irizpide zehatz batzuek jarraituz. Ikuspegi apolitiko eta neutral baten garapena bultzatuz.

• Elkartearen helbuetariko bat, administrazioak ondarearen mantentze lanetan parte hartzea eta berregitearen bidea jarraitzea (Turistiko-kulturala), lortzea da.

• Ondare historikoak interesa sortzea. Horretarako noizbehinka zerbait argitaratzen dugu, ikasketa monografioak lantzen ditugu, erakusketak, bisitak, ibilaldiak ,proiekzioak eta abar egiten ditugu.

2008-an A.R.A.M.A.-k lan batzuek hasi zituen Pedroso-ko mendilerroan, bertako Gerra Zibileko ondare historikoa berregiteko asmoz. Hiru herriren artean kokaturik: Grado, Las Regueras eta Candamo. Bertako mendietan ahazturiko arraztoak errekuperatu ziren eta "Frente Nalon" espacio historikoa gauzatu zen. Mendi bidez eta seinalez betetu zituzten inguru guztia, bertako gotorleku eta ondare guztira, gentea heldu ahal izateko. A.R.A.M.A.-k beste patrimonio eremuetako erakundeekin lan egin du, adibidez CIEFAL, baita beste elkarte batzuekin autonomikoki eta estatalki ere.
Asturias-eko gotorlekuen inbentarioan lan egin eta emaitza "Blocao. Posiciones defensivas del Frente Norte 1936/1937" web horrian aurkitu dezakegu. 2009-tik aurrera ,Casamata izeneko aldizkaria argitaratzen dute, non ez dira bakarrik Asturias-eko edukiak soilik agertzen, baizik eta baita beste fronte batzuetako alderdi historikoak, metodologikoak, tipologikoak edo ondare edukiak.

Loturak

http://www.arama.org.es/

http://www.blocao.es/

BCM Patrimonio y Arqueología del frente del Viver 2008an sortu zen, Blas Vicente Marco, Carlos Ramón Aguilar eta Manuel Molina Garel izan ziren sortzaileak Alto Palanciako (Castellón) Gerra Zibilaren ondarea sustazeko. Hau lortzeko hitzaldiak, bisita gidatuak eta zenbait argitalpen bultzatu, eta 2013-tik aurrera Ragudoko muinoetan gotorleku bat berreskuratzeko lanak egin dituzte. Lavanteko batailak gotorleku sare korapilatsua tzi zuen XYZ Lienaren bi albotan. BCM Patrimonio y Arquitectura elkarteak lortutako arrakasten artean CTV (Corpo di Truppe Volontarie)-ren "Francone, la mirada de Mussolini en la guerra de España" argazki erakusketa ekartzea dago. Baina bere ekarpenik handiena "Frente de Viver" egitasmoaren sorkuntza da, (2009ko maiatzean izan zen aurkezpena Europako jardunaldieta "Landscape of war"), Viver Udalaren Kultur zinegotzigo eta Conselleria de Turisme de la Generalitat Valencianaren laguntzarekin. Asmo handiko egitasmo honetan gotorlekuen sustatzea eta Centro de Interpretación de la Batalla de Levante (CIBAL)-en sortzea aipa daitezke, inaugurazioa 2014ko abuztuan izan zen, eta bataila honi buruzko lehenengo interperetazio zentroa da Valentziako Erkidego osoan.

Loturak

http://frentedeviver.blogspot.com.es/

http://bpizorra.blogspot.com.es/

https://www.facebook.com/pages/BCM-Patrimonio-y-Arqueolog%C3%ADa/173694939315080?fref=ts

https://www.facebook.com/bcm.patrimonioarqueologia?fref=ts/a>

http://alto-palancia.blogspot.com.es/

Madrileko ikasketa frontea (GREFEMA), 2002-an sorturiko elkarte bat da. Bere Helburua Gerra Zibilean Madrileko fronteetan izandako ondare eta arkitektura militarren kokapena, inbentarioa, berreskuratze, birgaitze lana eta kontserbatze lanak egitea da.

2006-an Rivas Vaciamadrid-eko udaletxeak eta GREFEMA-k bertako gotorlekuen katalogazioa egiteko laguntza hitzarmendu zuten. Jacinto Arevalo eta Julian Gonzalez Fraile-k 2007-an eginiko lan hau ,Madril-eko Ondare Orokorraren Zuzendaritzari aurkeztu zioten. GREFEMA-ko web horrian lan honi buruzko datu guztiak aurkitu ditzakegu. Rivas-eko udaletxearekin elkarlan honen barruan, Los Migueles-eko inguruneko gotorlekuen induskatze lanak eta berregite lanak aipatu behar ditugu. Guzti hau 2006-tik aurrera egin zen "Un rio con nombre de batalla" izenekoaren lan internazionalaren barruan.

Gerra Zibilari buruzko aldizkari bikain eta zaharrena argitaratzen du GREFEMA-k 2004-tik aurrera. Bertan Madril-eko komunitateko gotorlekuei buruz idazten dute, bai hitzez hitzeko iturriak, ibilbideen antolaketak, tipologi ezberdinen deskribapenak,iritzi eta historia artikuluak eta bestelako edukiei buruz. Gida bi argitaratu eta 1936-ko azaroan Madril-eko gatazkari eskainitako lana ere kaleratu dute. 2012-an Javier M. Calvo Martinez-ek, Las Rozas-eko inbentarioa egin zuen, eta udaletxerako eta elkarterako erreferentzia izan da lan hau.

Loturak

http://www.gefrema.org/

Javier Calvo Martinez-en blog-a,Madrid-eko Frontearen Ikasketaren Taldekoa.

http://frentedebatalla-gerion.blogspot.com.es/

2006an La Sénia-ko udaletxeak eta kolaboratzaile talde batek proiektua hasi zuten abiazio zelaia berreraikitzeko, jatorrian, Errepublikaren FFAA-ek (Aire Indarrak) eraikia izan zena 1937an. Helburua, eraikitako ondarea babestea eta Tarragonako herri  honetako bizilagunentzako bizi-garrantziko baliabide  bat bihurtzeko moduan hura kudeatzea zen. Aerodromoak, geografia espainiar guztian banatutako beste batzuen bezala, gorabehera desberdinak jasan zituen eta bi erabilera, bando bakoitzeko bat, izan zituen.Lehenik eta behin, SB-2a "Katiuska" Tupolev-etarako eta I-15-a "Eulia" Polikarpov-erako oinarri bezala balio izan zuen.1938-ko Apirilean ebakuatua izan zen, gudagizon nazionalen aurrerapenagaitik eta Kondor Legioak hartu zuen, bertan Y88 ehiza taldeko BF109 Messerschmitt-ak kokatuz.Ebroko gudan zeharreko operazioetan parte hartu zuelarik.Kronologikoki, 2005ean Errepublikaren (ADAR-aren) Hegazkinlari Elkarteak lagundu zion Mando-ko eraikinaren (oraindik mantentzen zen) berreraikitze proiektuan, udaletxearekin aritu zen. 2006an Aireko Armadak La Sénia-n oinarrituta egon zen Bf.109-eko hondarrak utzi zizkion zelaiari. 2007an Abiazioko Zelaiaren Patronatuko estatutuak, berezko udaletxearen menpean, onartu ziren. ; paraleloki, José Ramón Bellaubí jaunak Polikarpov I-15 ehiza hegazkin bateko eraikuntza  hasi zuen 1/1 eskalatara jatorrizko planoak erabiliz.Gaur egun zelaian ikusi daitekelarik. 2008, martxoan David Iñiguez historialariak eta Bartzelonako Unibertsitateak espazio fisiko hau musealizatzeko proiektuaren memoria idatzi zuten, bai eraikitako bere ondarean ,bai kanpokoan, udal-zerbitzu teknikoak hilabete baten ondoren arduratu ziren zeregin honetan.Democratic Memoriala,Terres del Ebre eta udaletxeak berak gorpuztu zuten ideia eta hurrengo helburuetara erdiratu zituzten ahaleginak:

• Perspektiba arkeologikotik eta pieza-identifikazioaren alorraren ikerketa eta egiturak, hegazkin-tipo desberdineko hondarrak aurkitzea baimendu dituzten prospekzioak.

• Liburu eta aldizkarien argitalpena, ikerkuntza hauen emaitzekin.

• Zelaian eta herrialdeko zenbait puntutan seinaleak jartzea.

• Dohaintza kudeaketa eta denborazko lagapenak.

• Bellaubí jaunaren lantegira bisita gidatuen posibilitatea, jada amaitu duela Eulia eta bere hurrengo proiektua, SB-2a "Katiuska" Tupolev-a, oso aurreraturik dauka.

• Museora eta patronatuko egoitzara bisita, Seniako zelaiko garaiko argazki eta material ezberdinak ikusi daitezkeelarik.

• Agintari-etxera eta aterpe antiaereora, Digit enpresak zaharberritu zuenera, bisita.

Inaugurazioa 2011ko abuztuaren 20an izan zen, ordutik aurrera Patronatuaren gainbegiratzearen azpian geratuz.Urte horretako Irailaren 23,24 eta 25-an ,europako ondare jardunaldien barruan,interpretazio zentrura (gero museo bihurtuko zena) bisita gidatuak egin ziren.Hartatik gaur egunera, lau urte pasatu dira , zelaiko sortzearen urteurrena ospatzen delarik irailean.Behin eta berriz ,Gerra Zibileko ondareen doahintza dago, adibibez kondor Lejioak erabilitako iparrorratz bat, zeinekin hegazkinen iparrorratzak kalibratzen zituzten.Gaur egun, zelaiko komandantearen etxea berregiteko eta musealizatzeko proiektu bat dagu martxan,hau ere Digit-eri eman zaiolarik.("Pasado,presente y futuro del campo de aviación de Senia" en ICARO Nº 104, 2011).

Loturak

http://www.lasenia.cat/web/index.php/la-senia/serveis-equipaments/cavi

https://www.facebook.com/pages/Camp-dAviaci%C3%B3-de-la-S%C3%A9nia/115915295177923

http://www.ccma.cat/tv3/alacarta/taller/entre-dos-fronts/video/3790710/

DMPHMA Elkarteagure egunetara helde den ondare historiko militar aberats eta garrantzitsuarekin lan egiteko asmoz sortzen da. Hala ere, ondare Elkarte bezala, bere bigarren mailakohelburu dira bai interés historikoa daukaten gaien balorean jartze lanak, baita ondare edo natural, material edo inmaterialen dibulgazioa.

HELBURUAK: Itsasadar Baxuetan kokaturik dagoen elkarte honen lehen helburuak, Espainiako kostalde zati hau defendatzeko eriki ziren kostako baterien balore jartze lanak aurrera ateratzea da. Baionan kokaturik, O Grave-tik hasi eta Silleiro lurmuturreraino doan sektorea osatzen dute.

Lau gune artileroetatik, hiru errekuperatzea, Udra lurmuturra, Monteferro (Nigran) eta Silleiro (Baiona), helburu sozialetarako, erabilera publikorako berrezkuratzea, ondare interpretaziorako, natura ikasgelarako, militar museo txiki baterako, hitzaldi aretoa, eta abar.

Gaur egun mantentzen diren material eta eraikinen katalogo bat egiten dugu, aipaturiko elementu historikoak babesteko asmoz. Ondare babesaren arduradunak diren organismoekin tramitatzen ditugu txosten batzuk zeinetan elementu hauek katalogatu eta babestu ditezen.

Kokapen hauen memoriaren errekuperazioaren alorrean, era paraleloan, ikerketa eta ahozkoko datu bilaketa bat egiten da. Bai pertsonal militarreko ,bai baterien zerbitzuko eta beste kuartel batzuetako garaian bizi izan zen pertsonal zibileko edo jada desagertutako militar kokaguneak, garai horretan erabiliak izan zirenak.

ARAZOAK: Arazorik haundiena, ingurune hauen errekuperazioaren aldetik dagoen erabateko mespretxua da , administrazioen aldetik.Erabateko ezjakitea baliabide publiko hauen ustiapenerako, zeren eta eraikinek badute oraindik zerbitzu aldetik ibilbiderik,historiaren babesa eta hiritarrei begira eskaintza kulturalaren arloan.

KONPONBIDEAK: Zabaltze lanean eta parte-hartze aktiboaren bidez erkideahiritarrei ondare-errekuperazio prozesuan murgiltzea, ondarea guztien onegina delako, eta guztiok bere errekuperazioan eta gozamenean parte hartu dezakegu.

Loturak

https://www.facebook.com/bateriasriasbajas

info@dmphma.org

“Guadarrama Kolektiboa, Babes Historikoko Taldea”, zeinen helburu nagusia katalogazioa sustatzea, datazioa eta Espainiako Gerra Zibtiletik datorren legatu arkeologiko eta arkitektonikoaren babeserako, nazio eremuko,elkarte bat da.

Inolako adskripzio politikorik gabeko eta interes berdina daukaten kide talde bat da. Gerra Zibileko hondaren kokapena, proiektu indibidualen bidez, partikularrei eta administrazioei eta horrelako eremu historikoa daukaten edozeinei erraztea da bere lana.

2005ean,bere ibilera hasi zutenetik, proiektu anitz garatu dituzte, euren artean hurrengoak nabarmentzen direlarik:

• 1. Gaztela-Mantxako Komunitate Batzorderako (2006) Guadalajarako probintziako Espainiako Gerra Zibileko aztarnen Katalogazioa

• Navalagamella-ko herrian Espainiako Gerra Zibileko aztarna katalogazioa, Madril (2007)

• Quijorna-ko herrian Espainiako Gerra Zibileko aztarna katalogazioa, Madril (2008)

• 2. Gaztela-Mantxako Komunitate Batzorderako (2008) Guadalajarako probintziako Espainaiko Gerra Zibileko aztarnen Katalogazioa

• Quijorna-n, Brunete-ren Guduaren oroitzapenezko jardunaldien antolaketa, Madril (2006, 2007, 2008, 2009 eta 2010)

• Komunitateko Ondare Historikoko Ondasun Higiezinetako datu-base barruan Espainiako Gerra Zibileko aztarna guztien sartze lanerako, Madrilgo Erkidegoko Ondare Historikoko Zuzendaritza Nagusiarekin lankidetza hitzarmena. Ia 1.000 hondar, poligonoen (2013) bitartez mugatuta.

• ... gainera foro desberdinetan (2010 2008, 2009 La Granja de San Ildefonso-n Espainiako Gerra Zibilaren gainean, 2007, Ikerketa Jardunaldiak, 2011; Ondare arkeologikoko Madrilgo Erkidegoko jardunaldiak, (2010); Gerra Zibilaren Arkeologia eta gerra ostekoari buruzko Jardunaldiak-Unibertsitate Konplutentsea, 2011-...

Liburuak

• * Madrileko Gerra Zibileko Arkeologi Militarra. Brunete-ren guduko sektorea. Madrilgo Erkidegoko Argitalpenzerbitzua. 2011

• * La Granja-ren guduko lasterkaria. Gudu zelaitik, leku historikora. HG argitaratzaileak. 2012.

• *Guadalajara eta Gerra Zibila, aurrez aurre. Guadarrama Taldearen Edizioa. 2014 

• Aldizkari espezializatuetako artikulu desberdinak, kongresu-separatak eta orotariko prentsa

Loturak

http://www.colectivoguadarrama.org

Sancho de Beurko Elkartea, Euskadiko Gerra Zibilaren ikerketarako elkartea, 1998an irabazi-asmorik gabe jaio zen, Jose Maria Olazabal Aguinagalde ,MAI Irrintzi batailoiaren kapitaina eta komisario izanekoaren, beranduago XIV. Brigadarena, ohorezko lehendakaritzapean. Eta era berean Guillermo Tabernilla-k, Josu Mirena Aguirregabiria-k eta Ricardo Tabernilla-k eratutako Zuzendaritza-Batzorde batez osaturik, bere bi sortze-helburuak hauek izanez:

• Euzkadiko Gudarostearen (1936-1937tako) gaineko informazio guztia etorkizuneko belaunaldien ezaguerarako berreskuratzea, grina politiko ezta ere rebantzistarik gabe, gizon batzuen historiaren iraunkortasuna uzteko helburu bakarraz, kide izan ziren antolaketa politiko edo sindikalaren independenteki, gure herriaren ondarea direlako.

• Alde Nazionalaren unitateen gaineko informazio posible guztia berreskuratzea, alemaniarrak eta italiarrak sarturik, azken Gerra Zibilean zehar Euzkadi-ko fronteetako borroketan parte hartu zutelako.

Elkarteak "Sancho de Beurko" Luis Ruiz de Aguirre-ren ezizena darama, Euzkadiko Gudarostearen komisario orokorra izanekoa, idazle eta olerkari barakaldarra, lan interesgarri baten egilea eta, batez ere, gerra galdu zuten euskaldun haien memoriako betearazlea, 60. hamarkadan, erbestean Euskal Gobernuaren instrukzioak jarraituz izugarrizko fondo bat metatu zuen, bere bizitza guztia eskainiz lan honi. Aipaturiko fondoa, UPV-aren eta Euskadiko Artxibo Historikoaren artean banatuta, euskal historiografiarako bere ekarpenik handiena da. Luis Ruiz de Aguirre-k eta Ramón Olazabal-ek eratu zuten historialari-bokazio askoko jaiotza baimendu zuen tandem bakar eta bereizezina, 70en amaieraren eta 80en hasieraren arteko urteetan erbesteko dokumentazio parte haundiaren pasatzea erraztuz, eta hau eman zen, beste batzuei aparte, Kulturako kontzeilaritzari. Sancho de Beurko Elkarteak berezko Luis-en familiaren legatu hau jaso zuen eta laguntza hasi zuen, berak bezala, jada aipaturiko euskal erakundeekin, lan hauek eman duten fruitua ,jadanik bere bederatzigarren lanagatik doan Euskadi-ko Gerra Zibilaren gaineko monografia bilduma da. Sancho de Beurko Elkartearen mugarri ugarien artean, ikerkuntza lana beste dibulgazio eta sozial lan batekin konbinatzen duen. Berregite Historikoko bere taldearen eraketa aurkezpena (2006). 10 ikus-entzunezkoko filmetan parte hartu du, film laburrak, dokumentalak eta film luzeak sartuz, gainera protokolozko ekitaldietan, bai Euskadin bai Frantzian.

Sancho de Beurko Elkarteak Euskadin egin zen Gerra Zibileko lehen gotorleku inbentarioa bultzatu zuen, "Burdin Hesiko" katalogoa (2008) Eusko Jaurlaritzaren Ondare Zuzendaritzarako eginez, lana gaur egun jarraitzen delarik, eraikitako ondare honen balioan jartzean nahasitako agente guztiekiko kolaborazioa babesteaz gain: elkarte, udaletxe…. Sinergia guzti hauetako eta kolaborazioetako fruitua, Espazio Historikoko enbrioi honen jaiotza da: "Burdin Hesiko" (2012) Interpretazioko Zentroa. Bizkaia guztiko bere ezaugarrietako lehena, eta bere kontserbaziorako, sustapenerako eta ezaguerarako etorkizunean neurri zehatzak hartzeko helburuarekin jaioa. Azken hau agertzen da konferentzietan, erakusketetan, bisita gidatuetan eta prentsan eta aldizkari espezializatuetan artikuluetan, Euskadiko Gerra Zibilaren alderdi guztiak ere sartzen dituena: militarrak, politiko eta sozialak. Lagundu da baita ere egile ugarirekin eta erreferentzia-lanekin.

Luis Ruiz de Aguirre-ren eta beste batzuen, Blasco de Olaetxea adibidez , lorratzari jarraituz, Sancho de Beurko Elkarteak, bere jaiotzatik ahozko iturriko bilaketa bizia egin du interpretatzea eta artxibo desberdinetako dokumentuak humanizatzea baimendu duen atez-ateko lan batean. Bere aurrekaria mahai irekiko ziklo hartan finkatzen duen Ahozko Historiako kontzeptua -zeinetan Luis berak parte hartu zuen- Eusko Ikaskuntzak 1984an antolatuta , "Protagonistas de la historia vasca: 1923-1950" tituloarekin. Monografia hauek honetaz on egin dira: "Saibigain, el monte de la Sangre", "El frente de Álava" edo "La batalla de Villarreal" eta abar. Lekukotasun bilaketa honek ez zuen inoiz dokumentazio ezaren ordezkatzea nahi izan, baizik eta osatzea jada dagoen hura, espiritu kritikoarekin interpretatzeko. André Corvisier gogoratzen duen bezala.

“Historialariak ez du nahasi behar zintzotasunik eta doitasunik, ere ez doitasuna eta zehaztasuna bezala. Boluntarioak eta nahi gabeko lekukotasunak bereizi behar ditu lekukotasunen artean ere. Azken hauek zintzoenak, baizik eta zehatzenak dira gehienetan”.

Sancho de Beurko Elkarteak zerbitzen duen gizartearekiko duen interrelazio honek urte hauetan zehar informazio eskaera ugariez arduratzea baimendu du, adibidez desagertutakoen senideei orientatuz, edo 1936-1937ko gertaera historiko haien gainean zalantza mota guztiak ebatziz, eta hau posiblea ez denean izan espezialista desberdinen kontaktua errazten ahalegindu da.